Op 11 mei organiseerden we vanuit het Project Reablement een inspiratiesessie. Elly Branderhorst en Brigitte van Heeswijk waren uitgenodigd om de collega’s van de VVT Alliantie Waardenland, regio Drechtsteden, te inspireren. Het was een succesvolle bijeenkomst waarbij casemanagers, wijkverpleegkundigen, teamleiders/managers thuiszorg, ergo- en fysiotherapeuten van verschillende organisatie uit de regio aanwezig waren. Er waren ook collega’s van Welzijn en afgevaardigden van het Zorgkantoor VGZ. In totaal een groep van zo’n 45 mensen. Een mooie groepsgrootte om laagdrempelig vragen te kunnen stellen en discussie te voeren. En dat gebeurde volop!
De sessie werd afgetrapt door Paul van Gennip. Hij is, behalve bestuurder van het Parkhuis, ook portefeuillehouder van de programmalijn Wonen en Zorg waar Reablement onderdeel van is.
Paul benoemde vooral de urgentie om zorg anders te organiseren vanwege de groeiende zorgkloof. ,,Minder beschikbaar zorgpersoneel, toename van zorgbehoefte en stijgende zorgkosten, het veroorzaakt een groeiende zorgkloof”, stelde hij. ,,Het is een vraagstuk dat we met elkaar moeten beetpakken over de organisatiegrenzen en financieringsdomeinen heen. We zullen met elkaar naar manieren moeten zoeken om anders te werken; Reablement is zo’n manier.”
Vervolgens namen Elly Brandenhorst en Brigitte van Heemskerk ons mee in hun ervaringen met Reablement. Elly is ergotherapeut en projectleider van het project Lang Actief Thuis en Brigitte van Heemskerk is wijkverpleegkundige. Beiden zijn werkzaam bij Brabantse zorgorganisatie MIJZO en al een paar jaar actief bezig met Reablement. Eerst namen ze ons mee in de ontwikkelingen bij MIJZO. Deze organisatie heeft zichzelf samen met Brabantse collega instellingen in 2020 voor een maatschappelijke opgave gesteld. Deze opgave werd ingegeven door de problematiek van de groeiende zorgkloof.
In een mooi overzichtstekening is te zien dat er 6 actielijnen zijn opgesteld in een strategie notitie lopend tot 2024.
6 actielijnen en de schijf van 5 van MIJZO
Met name het doorlopen van de stappen van de schijf van 5 leiden tot een goede inventarisatie en startpunt van het veranderende zorgaanbod. Dit zijn:
Deze schijf van 5 past in het beleid zoals door VWS ingezet: zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan. Reablement past in deze filosofie, maar kent in Nederland nog maar een korte traditie. In de Scandinavische landen, Nieuw Zeeland en Australië is het al ruim 10 tot 20 jaar een bewezen concept. Er bestaat geen goed Nederlands woord voor, maar Reablement is:
een concept voor zorg en welzijn. Enerzijds als een breder gedachtengoed waarin het stimuleren van zelfredzaamheid centraal staat, anderzijds is het een gestandaardiseerd interventieprogramma.
De essentie van Reablement is “mensen helpen zichzelf (weer) te helpen”. Reablement is een persoonsgerichte en holistische benadering met als doel iemands (fysiek) functioneren te verbeteren, zijn of haar onafhankelijkheid in het uitvoeren van betekenisvolle activiteiten te vergroten en daarmee de zorg- en/of ondersteuningsvraag te verminderen of te voorkomen.
In de meeste landen wordt het vooral in de eerste lijn ingezet als kortdurende intensieve interventies van ca 6-12 weken. De activiteiten waar Reablement zich op richt zijn dagelijkse activiteiten zoals wassen en aankleden; betekenisvolle activiteiten zoals het uitoefenen van hobby’s en betrokkenheid bij de gemeenschap. Reablement kent 4 uitgangspunten:
De resultaten uit Scandinavië zijn veelbelovend. Cliënten zijn tevreden, kunnen soms betaalde zorg drie jaar uitstellen, eventuele ligduur in ziekenhuizen is korter en cliënten blijven actiever in de thuissituatie.
Het programma van Mijzo is multidisciplinair opgezet waarbij de wijkverpleegkundige samen met de ergotherapeut de intake doet. Globaal ziet het MIJZO interventieprogramma er als volgt uit:
Eind 2022 had MIJZO 99 cliënten met een afrond Langer Actief Thuis (LAT) traject waarbij cliënten zelf een hoge mate van tevredenheid aangaven. Vooral het herwinnen van de zelfredzaamheid, het niet te hoeven wachten op de thuiszorg en het creëren van meer zelfvertrouwen mag als winst gezien worden. Soms was er ook angst bij cliënten; angst dat ze hun recht op thuiszorg zouden verspelen en er niemand meer zou komen. De resultaten laten zien dat gemiddeld per week per client 1,7 uur thuiszorg gewonnen is dat weer ingezet kan worden voor nieuwe cliënten.
De professionals zijn ook positief over dit programma. Met name ook het interdisciplinaire werken en het samen werken aan zelfredzaamheid voor ouderen werkt stimulerend. Wel hadden ze nog adviezen voor de aanwezigen. Het starten met Reablement moet NIET groots aangepakt worden. Begin met een thuiszorgteam met gemotiveerde medewerkers en ga het uitproberen. Er is momenteel veel subsidie geld voor dergelijke trajecten, vraag deze aan ook om o.a. de eerste lijns paramedici van te bekostigen en welzijnsmedewerkers. Ga bij succes niet te snel uitrollen, doe het per team. Laat mensen wennen, zowel cliënten als medewerker. Het gevaar zit er in om weer terug te vallen op oude werkwijzen en niet de clients zelfredzaamheid centraal te stellen.
Er zijn best nog wel hobbels te nemen, zeker als de subsidie wegvalt. Bv de inzet van Fysiotherapie bij mensen die geen aanvullende verzekering hebben. Of problemen omdat de welzijnsmedewerker vanuit de WMO wordt ingezet. Hobbels die op landelijk niveau ook de aandacht krijgen. Het mag niet zo zijn dat deze hobbels een “showstopper” worden om mensen langer thuis te laten wonen. Er is inmiddels ook een vereniging opgericht voor Reablement waar je als organisatie lid van kan worden: www.reablenederland.nl Als organisatie kun je hiervan lid worden en ondersteuning ontvangen bij het opzetten van Reablement binnen de eigen organisatie.
Ook Elly en Brigitte hebben nog een aantal handige tips en doen vooral een beroep op het gebruik maken van de reeds door hen ontwikkelde instrumenten. Andere tips: begin klein, zoek de interdisciplinaire samenwerking, maak gebruik van de toolbox op de site van Samen Richting Geven en maak gebruik van wat er al is op de website van MIJZO.
Meer weten over Reablement en de presentatie van Elly en Brigitte? Download hier de hele presentatie.
De sessie werd afgetrapt door Paul van Gennip. Hij is, behalve bestuurder van het Parkhuis, ook portefeuillehouder van de programmalijn Wonen en Zorg waar Reablement onderdeel van is.
Paul benoemde vooral de urgentie om zorg anders te organiseren vanwege de groeiende zorgkloof. ,,Minder beschikbaar zorgpersoneel, toename van zorgbehoefte en stijgende zorgkosten, het veroorzaakt een groeiende zorgkloof”, stelde hij. ,,Het is een vraagstuk dat we met elkaar moeten beetpakken over de organisatiegrenzen en financieringsdomeinen heen. We zullen met elkaar naar manieren moeten zoeken om anders te werken; Reablement is zo’n manier.”
Ontwikkelingen MIJZO
Vervolgens namen Elly Brandenhorst en Brigitte van Heemskerk ons mee in hun ervaringen met Reablement. Elly is ergotherapeut en projectleider van het project Lang Actief Thuis en Brigitte van Heemskerk is wijkverpleegkundige. Beiden zijn werkzaam bij Brabantse zorgorganisatie MIJZO en al een paar jaar actief bezig met Reablement. Eerst namen ze ons mee in de ontwikkelingen bij MIJZO. Deze organisatie heeft zichzelf samen met Brabantse collega instellingen in 2020 voor een maatschappelijke opgave gesteld. Deze opgave werd ingegeven door de problematiek van de groeiende zorgkloof.
In een mooi overzichtstekening is te zien dat er 6 actielijnen zijn opgesteld in een strategie notitie lopend tot 2024.
6 actielijnen en de schijf van 5 van MIJZO
Met name het doorlopen van de stappen van de schijf van 5 leiden tot een goede inventarisatie en startpunt van het veranderende zorgaanbod. Dit zijn:
1.
Wat kan de Cliënt zelf2.
Welke hulpmiddelen kunnen ingezet worden3.
Wat kunnen naasten4.
Wat kan het sociale netwerk of andere instanties5.
Wat doet MIJZODeze schijf van 5 past in het beleid zoals door VWS ingezet: zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan. Reablement past in deze filosofie, maar kent in Nederland nog maar een korte traditie. In de Scandinavische landen, Nieuw Zeeland en Australië is het al ruim 10 tot 20 jaar een bewezen concept. Er bestaat geen goed Nederlands woord voor, maar Reablement is:
een concept voor zorg en welzijn. Enerzijds als een breder gedachtengoed waarin het stimuleren van zelfredzaamheid centraal staat, anderzijds is het een gestandaardiseerd interventieprogramma.
Essentie van Reablement
De essentie van Reablement is “mensen helpen zichzelf (weer) te helpen”. Reablement is een persoonsgerichte en holistische benadering met als doel iemands (fysiek) functioneren te verbeteren, zijn of haar onafhankelijkheid in het uitvoeren van betekenisvolle activiteiten te vergroten en daarmee de zorg- en/of ondersteuningsvraag te verminderen of te voorkomen.
In de meeste landen wordt het vooral in de eerste lijn ingezet als kortdurende intensieve interventies van ca 6-12 weken. De activiteiten waar Reablement zich op richt zijn dagelijkse activiteiten zoals wassen en aankleden; betekenisvolle activiteiten zoals het uitoefenen van hobby’s en betrokkenheid bij de gemeenschap. Reablement kent 4 uitgangspunten:
1.
Zorgen dat in plaats van zorgen voor2.
De situatie van het individu is leidend3.
De zorgverlening is holistisch4.
Integratie van verschillende soorten zorgDe resultaten uit Scandinavië zijn veelbelovend. Cliënten zijn tevreden, kunnen soms betaalde zorg drie jaar uitstellen, eventuele ligduur in ziekenhuizen is korter en cliënten blijven actiever in de thuissituatie.
Aanpak Reablement bij MIJZO
Het programma van Mijzo is multidisciplinair opgezet waarbij de wijkverpleegkundige samen met de ergotherapeut de intake doet. Globaal ziet het MIJZO interventieprogramma er als volgt uit:
- Het interventieprogramma vindt plaats in een afgebakende termijn van 6-12 weken
- De interventie vindt plaats in de eigen woonomgeving van het individu
- Er wordt bij start een ondersteuningsplan vastgesteld en worden doelen bepaald. Aan deze doelen worden activiteiten gekoppeld. Tussentijds wordt de voortgang bijgehouden en het traject geëvalueerd
- De begeleiding van het programma is interdisciplinair van aard
- Het trainen van activiteiten ter bevordering van de onafhankelijkheid van het individu varieert van 1 tot 6 uur per week
Resultaten
Eind 2022 had MIJZO 99 cliënten met een afrond Langer Actief Thuis (LAT) traject waarbij cliënten zelf een hoge mate van tevredenheid aangaven. Vooral het herwinnen van de zelfredzaamheid, het niet te hoeven wachten op de thuiszorg en het creëren van meer zelfvertrouwen mag als winst gezien worden. Soms was er ook angst bij cliënten; angst dat ze hun recht op thuiszorg zouden verspelen en er niemand meer zou komen. De resultaten laten zien dat gemiddeld per week per client 1,7 uur thuiszorg gewonnen is dat weer ingezet kan worden voor nieuwe cliënten.
Positieve ervaringen professionals
De professionals zijn ook positief over dit programma. Met name ook het interdisciplinaire werken en het samen werken aan zelfredzaamheid voor ouderen werkt stimulerend. Wel hadden ze nog adviezen voor de aanwezigen. Het starten met Reablement moet NIET groots aangepakt worden. Begin met een thuiszorgteam met gemotiveerde medewerkers en ga het uitproberen. Er is momenteel veel subsidie geld voor dergelijke trajecten, vraag deze aan ook om o.a. de eerste lijns paramedici van te bekostigen en welzijnsmedewerkers. Ga bij succes niet te snel uitrollen, doe het per team. Laat mensen wennen, zowel cliënten als medewerker. Het gevaar zit er in om weer terug te vallen op oude werkwijzen en niet de clients zelfredzaamheid centraal te stellen.
Hobbels
Er zijn best nog wel hobbels te nemen, zeker als de subsidie wegvalt. Bv de inzet van Fysiotherapie bij mensen die geen aanvullende verzekering hebben. Of problemen omdat de welzijnsmedewerker vanuit de WMO wordt ingezet. Hobbels die op landelijk niveau ook de aandacht krijgen. Het mag niet zo zijn dat deze hobbels een “showstopper” worden om mensen langer thuis te laten wonen. Er is inmiddels ook een vereniging opgericht voor Reablement waar je als organisatie lid van kan worden: www.reablenederland.nl Als organisatie kun je hiervan lid worden en ondersteuning ontvangen bij het opzetten van Reablement binnen de eigen organisatie.
Tips
Ook Elly en Brigitte hebben nog een aantal handige tips en doen vooral een beroep op het gebruik maken van de reeds door hen ontwikkelde instrumenten. Andere tips: begin klein, zoek de interdisciplinaire samenwerking, maak gebruik van de toolbox op de site van Samen Richting Geven en maak gebruik van wat er al is op de website van MIJZO.
Meer weten over Reablement en de presentatie van Elly en Brigitte? Download hier de hele presentatie.
