Inspiratiemiddag Samen Bouwen aan de zorgzame buurt: 5 pitches als inspiratiebron

Zo’n 35 mensen waren op 26 april aanwezig bij de Inspiratiemiddag Samen Bouwen aan de Zorgzame buurt. Deze middag werd georganiseerd door Woonkracht 10 in het Odensehuis in Papendrecht. Woonkracht 10 is samen met een projectgroep bezig is met een gebiedsontwikkeling van de wijk Kraaihoek in Papendrecht. Een wijk voor diverse doelgroepen: van starters, doorstromers tot grotere gezinnen en ouderen zonder en met behoefte aan zorg. Om te komen tot een passend concept laten de deelnemers zich deze middag inspireren door vijf pitches uit heel Nederland. Welke ervaringen zijn er al opgedaan met wijken voor diverse doelgroepen en wat kunnen we daarvan leren?

Erwin Zwijnenburg, bestuurder van Woonkracht10, opent de bijeenkomst en heet iedereen van harte welkom. Hij geeft een korte presentatie over Kraaihoek en de ideeën daarover. Hij laat zien dat Woonkracht10 een meerjarige gebiedsontwikkeling voor de wijk Kraaihoek voorbereidt. De totale ontwikkeling in 3 fasen beslaat 865 bestaande sociale huurwoningen. Het gaat hier om een aanpak waarbij in de wijk deels woningen worden verduurzaamd en verbeterd en deels worden gesloopt waarna er woningen worden teruggebouwd. Woonkracht10 wil in de ontwikkeling van Kraaihoek bouwen voor een diversiteit aan doelgroepen: starters en doorstromers, 1-2 persoonshuishoudens, kleine- en grote(re) gezinnen en ouderen zonder en met behoefte aan zorg. Dat is nodig, want er komen steeds meer mensen van hoge leeftijd en die worden ook steeds ouder. Huidige woningen sluiten niet meer aan bij hun woonbehoeften en zorgorganisaties kunnen op lange termijn de zorgvraag niet meer aan. Dit alles vraagt om een andere, innovatieve aanpak.

Na een periode van oriëntatie hebben Rivas, Waardeburgh en Woonkracht10 vastgesteld dat ze in Kraaihoek een unieke kans zien om gezamenlijk toe te werken naar een buurt waar oudere bewoners in de gelegenheid worden gesteld, meer dan elders, om zo lang als mogelijk zelfstandig te kunnen wonen. Mee Vivenz heeft zich recent bij deze initiatiefgroep aangesloten. Alle partijen laten zich deze middag inspireren door ervaringen elders in het land.

Vijf pitches met als eerste de pitch Samen brengen, samen ontmoeten

De eerste pitch werd gegeven door Herman Nieuwstraten en Art Groenenboom. Herman is vice- voorzitter van Odensehuis en Art vrijwilliger Ontmoeting. Hun stelling: zorg begint bij ontmoeten.
Na afloop van de pitch kwam vooral naar voren dat het belangrijk is om mensen te stimuleren om gezien te worden, dat het ook fijn is als mensen zelf iets brengen, dat een mix van doelgroepen belangrijk is en dat niet iedereen die in de wijk woont ook moet zorgen voor een ander.

Gewoon zelfstandig wonen met Niet aangeboren hersenletsel

De tweede pitch werd verzorgd door Roland de Wolf. Hij is bestuurder bij Stichting WeerWolfhuizen en vertelt over het project ‘Gewoon zelfstandig wonen met niet-aangeboren hersenletsel – NAH’. Roland heeft twee bewoners uitgenodigd: Luuk en Jordi. Zij vertellen over hun ervaringen met het wonen in een woonzorgcomplex in een wijk in Den Haag. Uit de presentatie komt naar voren dat kwaliteit van leven te maken heeft met eigen regie. De structuur van wonen en de doelgroep van het woonzorgcomplex zorgen dat bewoners uitgedaagd worden iets te doen, maar het wordt niet expliciet verplicht. Jordi en Luuk geven aan dat het waardevolle van het woonzorgcomplex is dat lief en leed gedeeld wordt. Bewoners ondernemen samen allerlei dingen en er is ook verbinding met de wijk. Dat is heel belangrijk.

Huis van Hoop: beschermd wonen

Na een korte pauze stond pitch drie op het programma: Huis van Hoop, vernieuwende vorm van beschermd wonen. Irene Blom en Maarten Ouweneel van De Hoop verzorgden deze pitch. Irene is voorzitter van de Raad van Bestuur en Maarten is Divisiemanager Woonbegeleiding bij De Hoop. De pitch gaat over beschermd wonen voor kwetsbare doelgroepen. De Hoop zet in op een wijkgerichte aanpak door intensieve samenwerking met lokale initiatieven en zorgaanbieders in de buurt. De dialoog na de pitch ging vooral over het feit dat dagbesteding en -beleving heel belangrijk is, maar dat het nog lastig is voor sommigen om een baan te vinden. Ook kwam naar voren dat het belangrijk is om aan alle inwoners het eerlijke verhaal te vertellen. Wie wonen er in hun wijk? En uiteraard moet het wooncomplex er verzorgd uitzien.

Onderzoek naar woonvormen voor mensen met dementie

Vervolgens was het woord aan Arie Slob met zijn pitch over onderzoek naar woonvormen voor mensen met dementie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Alzheimer Nederland. Arie is voorzitter van regio Drechtsteden en Alblasserwaard bij Alzheimer Nederland. Hij geeft aan dat voor mensen met dementie de stap van zelfstandig wonen naar een verpleegtehuis vaak te groot is. Een tussenstap zou gewenst zijn. Specifiek bouwen voor mensen met dementie is belangrijk en hard nodig. Mensen met dementie willen het liefst in een vertrouwde omgeving blijven en anderen kunnen ontmoeten. Ook aandacht voor partners/mantelzorgers is belangrijk. De veiligheid moet op orde zijn en er moet zorg in de buurt zijn. De vragen naar aanleiding van deze pitch gingen over de vraag of mensen met dementie kunnen werken. Daar wordt nog onderzoek naar gedaan, ook naar de vraag hoe een wijk er precies uit zou moeten zijn.

Stedenbouw

Tot slot was er de pitch van stedenbouwkundige Henk Hartzema over de stedenbouwkundige randvoorwaarden voor een zorgzame buurt. Met name staat de invloed van stedenbouw op hoe een omgeving wordt ervaren en gebruikt centraal. Uit de presentatie blijkt dat Nederlanders hun buurt belangrijk vinden en er bij willen horen. Ieder decennium wordt er een nieuwe wijkvorm uitgevonden. Het pleidooi is om ontmoeten spontaan te laten gebeuren. Een goede leefomgeving is belangrijk voor de gezondheid. Na afloop wordt geconstateerd dat oog voor ecologie ook belangrijk is, dat er rommelruimte in de wijk moet zijn en dat je aan de voorkant niet al te veel moet inkleuren. Laat toekomstige bewoners meepraten!

Symposium in oktober

De dagvoorzitter sluit het symposium af met het benoemen van de volgende stap. Dat is het samenstellen van werkgroepen rondom de thema’s:


Ook is er een aankondiging van een vervolgsymposium in oktober waar ook gemeenten bij aanwezig zijn. Onder andere de uitkomsten van de werkgroepen en de learned lessons willen we delen op het symposium in oktober 2023. Er werd geconcludeerd dat deze middag veel inspiratie heeft opgeleverd. Nieuwsgierig naar alle pitches? Download hier de presentaties.